Onrust over opvang van alleenstaande statushouders aan de Oudelandselaan

De gemeente Lansingerland heeft het voornemen om op het braakliggende terrein aan de Oudelandselaan/Noordeindseweg in Berkel en Rodenrijs 40 tot 70 sociale huurappartementen te realiseren, in eerste instantie bedoeld voor alleenstaande statushouders. Inmiddels wordt gesproken over een “mengvorm” met spoedzoekers en starters. Hoewel het nobel is dat de gemeente haar wettelijke taak wil vervullen, is de gekozen aanpak op deze locatie onverantwoord, ondoordacht en sociaal onwenselijk. (Oudelandselaan/Noordeindseweg - Gemeente Lansingerland)

Concentratie van kwetsbare groepen werkt averechts
Het plan om een grote groep – vooral mannelijke alleenstaande - statushouders op één plek te huisvesten, is in strijd met inzichten uit beleid en praktijk. Jur Verbeek, voormalig landelijk ketenmarinier overlastgevende asielzoekers, waarschuwde al dat concentratie van alleenstaande mannen in opvanglocaties structureel leidt tot problemen. Zijn ervaring in tientallen AZC’s laat zien dat dit vaak resulteert in overlast, spanningen en een gebrek aan integratie.

Ook het Trimbos-instituut en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum bevestigen dat statushouders bovengemiddeld vaak kampen met ernstige psychische problematiek, waaronder PTSS, depressie en angststoornissen. Volgens het RIVM heeft 13-25% van de statushouders te maken met (ernstige) psychische stoornissen. Gemeenten worstelen al jaren met het bieden van passende zorg, mede door taalbarrières, cultuurverschillen en een gebrek aan cultuursensitieve hulpverlening. (Psychosociale ondersteuning statushouders | ARQ, 7 Handreiking preventie psychische problemen en behoud veerkracht statushouders.pdf, Meer aandacht nodig voor de psychische gezondheid van statushouders | RIVM, De weg naar psychische hulp - Een verkenning naar de ervaringen van statushouders met psychische problemen en het vragen om hulp - Pharos).

Een gemeenteambtenaar van Lansingerland bevestigde dat veel statushouders kampen met ernstige tot zeer ernstige psychische/psychiatrische klachten. Het is dan ook onverantwoord om deze kwetsbare groep te concentreren in een geïsoleerde woonvorm, zonder directe toegang tot passende zorg, begeleiding en sociale inbedding.

De Amsterdamse pilot: een waarschuwing
In Amsterdam is geëxperimenteerd met het huisvesten van statushouders in gemengde woonvormen met jongeren en starters. Hoewel het idee sympathiek oogt, blijkt dat men in deze projecten vaak kampt met spanningen, gebrek aan begeleiding en uitval in zorgtrajecten. De beoogde “gemeenschapsvorming” komt zelden van de grond zonder intensieve begeleiding, die in Lansingerland niet is gegarandeerd. (‘Maak psychische zorg voor statushouders toegankelijker en laagdrempeliger’ | Pointer | KRO-NCRV)

Daarnaast is gebleken dat er sprake is van vechtpartijen, drugsgebruik en vernielingen. (Vechtpartijen, drugsgebruik, vernielingen: op Startblok Elzenhagen, waar jongeren en statushouders samenleven, is het ‘ieder voor zich’ | Het Parool)

De locatie: sociaal en ruimtelijk ongeschikt
De locatie aan de Oudelandselaan ligt pal tegen een woonwijk met veel jonge gezinnen. De bewoners zijn overvallen door het plan, dat zonder participatie of transparante en meetbare criteria tot stand is gekomen. De gemeente erkent inmiddels dat er “meer tijd nodig is” voor uitwerking, maar de richting blijft ongewijzigd. (Leefbaar 3B: bouwen voor eigen inwoners, niet alleen voor statushouders - Leefbaar 3B, Oudelandselaan/Noordeindseweg - Gemeente Lansingerland).

Bovendien is het terrein niet ingericht op intensieve bewoning. De locatie ligt namelijk pal aan een doorgaande route waar dagelijks veel kinderen naar school fietsen of naar de sportvelden gaan. Er zijn zorgen over verkeersveiligheid, gebrek aan voorzieningen, en het verdwijnen van geplande speel- en ontmoetingsplekken. De integratie van kwetsbare nieuwkomers wordt hierdoor niet bevorderd, maar juist bemoeilijkt.

Het alternatief: spreiding en maatwerk
De oplossing ligt niet in concentratie, maar in spreiding over de gemeente. Dit sluit aan bij de aanbevelingen van het Trimbos-instituut, ARQ en het RIVM: kleinschalige huisvesting met aandacht voor begeleiding, zorg en integratie. Dit is niet alleen beter voor de statushouders zelf, maar ook voor de sociale cohesie in de wijken waar zij komen te wonen. We zijn niet tegen dát statushouders zich vestigen in de gemeente, maar een concentratie is voor geen enkele partij goed. Dit moet je niet in de gemeente willen.

Oproep aan de gemeente
De stichting Oud West Samen, inmiddels gesteund door honderden bewoners, roept het gemeentebestuur op om terug te keren naar de tekentafel. Stop met het doordrukken van een plan dat sociaal, psychologisch en ruimtelijk onverantwoord is.

Kies voor een slimme, humane en gedragen oplossing die recht doet aan zowel de belangen van statushouders als die van de bestaande bewoners.

Lansingerland verdient beter. En statushouders ook.

Bronnen zijn hieronder gelinkt.